МОДУЛДІ ОҚУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Модулді оқу технологиясы

Модулды оқу ортасы-ақпараттың аяқталған блогы; оқушы әрекеттің мақсаттық бағдарламасы; сәтті жүзеге асыру бойынша мұғалімнің ұсыныстары(кеңестері)еңгізетін оқу модулі.

Модулды технология оқу мазмұны бойынша, игеру екпіні бойынша, өз бетінше деңгейі бойынша, оқу әдіәстері мен тәсілдері бойынша, бақылау және өз бақылау тәсілдері бойынша оқу ерекшелігіні қамтамасыз етеді. 

Модулды оқудың ұстанымды айыршылығы оқудың басқа жүйелерден келесіде тұрады:

1.    оқу мазмұны аяқталған өз бетінше кешендерде ұсынылады, игеруы қойылған мақсатқа сәйкес жүзеге асырылады. Мақсат білім алушыға үшін қалыптастырылады. Осыдан басқа, оқушы мұғалімнен қалай рационалды әрекет ету  жазба түрде кеңестерді алады;

2.    білім алушылармен мұғалімнің қатынасу түрі өзгереді. Ол модулдер арқылы жүзеге асырылады және басқарушымен жеке қатынасу барысы жүзеге асырылады;

3.    оқушы өз бетінше жұмыс істейді, өз жоспарлау, өз ұйымдастыру оқиды;

4.    білім алушыларға көмегі, жеке кеңес беру мәселесі жоқ.

Модулды оқу мақсаты: білім алушылардың өз бетінше даму үшін көмек көрсету, оқу материалды өңдеу жеке тәсілдері есебімен жұмыс істеу білу.   

Шығыс ғылыми идеялар:

1.    Модулды оқу қызметті ұстанымда негізденеді: дәл сонда оқу мазмұны игере алады. Соныдқтан, тапсырмаларды әзірлеп, мұғалім оқу құрамына сүйенеді, оқушыларды оқу қызметінің мақсатына бағыттайды, оның қабылауын ынталандырады, оқушылық өзін бақылау және өзін бағалау жүйені анықтайды, сонымен өзін-өзі басқару білім беретін үдерісті қамтамасыз етеді. 

2.    Модулды технология даму оқу идеяларда құрылады: егер оқушы мұғалімнің немесе бір сыныптастардың көмегімен тапсырманы орындаса (бағытты көрсету және т.б.) ол өзінің жақындағы даму аймағында болады. Осындай тәсіл бала психика функцияларды толысуына себеп болады: бүгін ол басқалардың көмегімен істесе, ертең өзі істе алады, бір цикл аяқталады, оқушы өзекті даму аумағына көшеді, және айналым жаңа деңгейде ашылады.
Модулды оқуда бұл оқушыға мәні және көмек дифференциялау, сонымен қатар түрлі формаларда оқу қызметін ұйымдастыру (жеке, топты, тұрақты және кезекті құрамы параларда) арқылы жүзеге асырылады.  

3.    Модулды технология негізінде бағдарламалау оқу табылады. Әрекеттер нақтылығы,оқушының белсенділігі, жұмысының жекелеген темпі, нәтіжелерді үнемі түрде салыстырып тексеру(аралық және қорытынды), өзін-өзі бақылау және өзара бақылау– бағдарламалау тәсілінің осы сипатамалары модулды оқу технологиясына  келеді.

4.    Технологияның интенсивті  сипаттамасы оқу үдеріс ынталандыруды қажет етеді.

Мұғалімнің және оқушының әрекеттер жүйесі.

Модулды бағдарламаны жасауында мұғалімнің әрекеттер жолын қараймыз.

Бірінші қадам- бұл оқу курсын ұсыну-жүйені, мазмұнның бірінші құрылымы.

·         Алдымен мұғалім өзі,кейін әдістемелік бірлестігімен бірге курстың, барлық оқу пәнінің өзектілинияларды көрсетеді.

·         Келесі әрекеті  сабақ бойынша әрбір сынып үшін мазмұны іріктеуінде болады.

·         Іріктеу материал кестеге келеді.

Сонымен,  мұғалім өз пәнінің мазмұны және әрбір сынып бойынша көрнекі ұсынысты алады. 

Екінші қадамында әрбір сыныпқа технологиялық карта жасалады. Оның мүмкін вариантын келтіреміз.

Технологиялық карта класстардың әрбір қатары бойынша

Осындай картаны жасағанда, мұғалім ерешектер және оны оқу қиындылығы қөзқарасынан мазмұнды нақты көреді. 

Үшінші қадам- модулды бағдарламаны жасау,  компоненттермен модулды бағдарламаның модулдер жиынтығы және дидактикалық мақсаты болады. 

·         Әрбір модулды бағдарламаға оның  ірі тақырыбы және тарауы үшін таңдалған мәнің көрсететін атауы беріледі. 

·         Кейін үш деңгейлерде кешенді дидактикалық мақсаты қалыптастырылады: өмірлік тәжірибе және кәсіби өзін-өзі анықтау, тұлғаны рухани даму үшін осы білімдер мәні; білімдер.

Төртінші қадам дидактикалық мақсаттардың кешенді дидактикалық мақсаты көрсетуіне байланысты.

Бесінші қадам- оқу элементтер мазмұнын қалыптастыру және жеке дидактикалық мақсаттарға дидактикалық мақсаттарының градациялары.   

Нәтіжеде мақсаттар ағашы өседі: кешенді дидактикалық мақсаты – бейімделу дидактикалық мақсаттар – жеке мақсаттары.

Алтыншы қадам – өз модулды жасау.

·         Модулды жасау бейімделу мақсатынан әрқашан басталады, сызбада  – 0 оқу элементіндей белгілейміз.

·         Кейін кіріс бақылау үшін тапсырма беріледі, мақсаты – жұмысқа білім алушыларының дайындығын орнатамыз.

·      Білім игеруді түзету және бақылау үшін мен тексеру тапсырмасы және өзіне мақсаттық орнатуды, оқушының әрекеттер алгоритмін еңгізетін, оқу элементтер жасалады және барлық жеке дидактикалық мақсаттар анықталады. 

·         Модулдың соңғы элементі мазмұнымен толықтырады – тапсырмаларды орындау барысының жалпылау жолы, түйіндеме.

·         Шығыс бақылаудың тапсырмалары жасалады. Олардың мәні модул мазмұның игеру дәрежені табу.

·         Модул материалды жалпылауының құрылымдық-логикалық сызбалары және білім алушыларының мүмкіндік қателектері ойланады. 

Сызбалық алынған модулды бағдарламаны сызба түрде ұсынуға болады.

Модулды бағдарлама құрылымы:

Модулды жасау барысында мұғалімнің әрекеттер реттігі.

Модулдерді әзірлеуде белгілі ұстанымдардан шығу қажет:

·         өзінің жиынтығындағы оқу элементтерінің жеке дидактикалық мақсаттары модулдың бейімделу мақсатына жетуді қамтамасыз етеді; барлық модулдердің бейімделу мақсаттарды жүзеге асыру, біріншіде, модулды бағдарламаның кешенді дидактикалық мақсатына келтіреді;

·         жүзеге асырылған байланыс – білімдерді игеру үдерісін басқару және бақылау негізі. Осында кіріс және шығыс бақылауы қатты, мұғаліммен жүзеге асырылады, ағымды және аралық (оқу элементтерде) - жұмсақ, білім алушыларының өзін-өзі бақылау және өзара бақылау түрде өтеді;

·         оқу және дидактикалық материалы жеткілікті, нақтылы, диалогтық түрде;

·         модулды жасау барысында білімдерді білім алушылармен игеру логикасы байқалады: қабылдау, ойлану, жаттап алу, қолдану, жалпылау және жүйелеу;

·        модул құрылымы сол немесе басқа түрінің оқу тапсырма логикасына сәйкес келуге тиіс.

Бірінші қадам- модулдың бейімделу мақсатын анықтау.

Екінші қадам- оқу тапсырманың сол немесе басқаның логикасына сәйкес оқу элементтерге бөлу.

Үшінші қадам- әрбір оқу элемент мақсатын қалыптастыру.

Төртінші қадам- әрбір оқу элемент мазмұның анықтау.

Бесінші қадам- білім алушылармен ұсыныстар (кеңестер) тұжырымы.

Оқу элементтің келесі түрі ең ыңғайлыны тәжірибе көрсетті (УЭ).

Оқу модулдерді жасау білім алушылар және мұғалім қызметіне, талаптар және тапсырмалар жүйесіне жүктеледі.

Тапсырмалар ішкі пәндік және пәндікаралық байланыстардың үздіксіздігін жүзеге асырады; танымдық өз бетінше мазмұны және деңгейі бойынша дифференциялы;  проблемалық, мәселелер ізденіске және оларды шешу үшін бағыттайды; білімдерді игеру механизмнін көрсетеді; оқылған қайталауын еңгізеді (кестелерді, салыстырмалы сипатамаларды жасау және т.б.); модул мақсатымен бейімделеді.

Оқу қызметі оның даму кеңестігінде өтеді; өзін-өзі басқару және өзара басқаруына бағытталған, қатынас дағдыларды қалыптастырады; уақытты рационалды тарату үшін мүмкіндік береді; әр сабақта  рефлексивті қабілеттерді жүзеге асырады.

Мұғалімнің қызметі өзгереді. Оның негізгі міндеті – модулды бағдарламаны әзірлеу, сабақтарды ол ынталандырады, ұйымдастырады, үйлестіреді, кеңес береді, бақылайды, модулды оқу әлеуетін қолдағанда, оқумен рефлексивты басқаруды жүзеге асырады.   

Шектеулер

1.    Өз бетінше оқу қызметін орындау үшін білім алушылар дайындығының деңгейі.

2.    Оқу отырысының материалды мүмкіндіктері.

3.    Модулге өте үлкен көлемін еңгізу.

Білім беретін үдерісіне модулды технологияны еңгізу  бірте-бірте жүзеге асыру керек. Дәстүрлі сыныпты жүйені үйлестіру мүмкін(түсіндіру-сүретті оқу технологиясы).